‘Als ze je slaan, sla vooral niet terug’

,
Vanuit Denemarken is de 27-jarige Maryam Al-Khawaja de spreekbuis voor de Bahreinse mensenrechtenactivisten. Hoewel haar vader in de gevangenis wordt gemarteld, blijft Maryam pleiten voor geweldloos verzet. Maryam Al-Khawaja was in het ordentelijke Kopenhagen toen ze gebeld werd door de voorzitter van de mensenrechtenorganisatie uit Bahrein. “Ik heb nu zoiets verschrikkelijks gehoord, dit moet je onder de internationale aandacht brengen”, zei hij. Hij vertelde haar over een politieke gevangene die vreselijk was gemarteld, zowel mentaal, fysiek, als seksueel. Toen men probeerde de gevangene te verkrachten, had hij net zo lang met zijn hoofd tegen de muur gebeukt tot hij bewusteloos was geraakt. “En schrijf zijn naam erbij”, vervolgde de man. “Abdulhadi Al-Khawaja.” De gevangene was Maryam’s vader.

Een opstandig kind van 83

,
Zolang de 83-jarige Egyptische Nawal El Saadawi zich kan heugen, schopt ze overal tegenaan. Tegen de hoofddoek, het geloof, en vrouwenbesnijding, maar ook tegen make-up, het kapitalisme en zelfs tegen de film over haarzelf. Ondanks haar opvallend witte haren, doet de 83-jarige Nawal El Saadawi misschien nog wel het meest denken aan een opstandig kind. Een kind dat graag heeft dat de dingen gaan zoals zij het wil. Koppig, en vol energie. Ze trekt haar eigen plan, en lijkt zich verder nergens wat van aan te trekken. Zo ontvangt El Saadawi haar gasten in hotelbed, in pyjama. Behoedzaam richt ze de spot van de buigzame halogeen leeslamp naast haar bed precies zo dat ‘ie recht in het gezicht van de interviewer schijnt.

De kunst van verhalen vertellen

Onder de grond, in de kelder van een oud Amsterdams pakhuis, zit Café Mezrab. Het heeft geen ramen, geen hippe tafeltjes, zelfs geen biertap. Wel: Perzische tapijten op de betonnen vloer, Perzische tapijten aan de muur, en mensen op kussens op de grond. Ze luisteren ademloos. Voor hen staat een jongeman met een sik en een bril. Energiek gebarend vertelt hij een verhaal over een tijger die door een spin en een stel apen in de maling wordt genomen. Het is een kort verhaal, bedoeld om de bezoekers 'op te warmen' voor de zes verhalenvertellers die hierna komen. Schijnbaar zonder moeite weet Sahand Sahebdivani (33) het publiek in te pakkenmet een kinderlijk verhaaltje. Hij verheft zijn stem of praat bijna fluisterend, stelt een onverwachte vraag, versnelt en vertraagt.

Eindelijk arts, heb je geen werk

,
Werd je arts, dan was je gegarandeerd van een baan. Zes jaar geneeskunde studeren, nog eens zes jaar keihard werken in een ziekenhuis in opleiding tot medisch specialist - pas op je 30e of 35e was je 'klaar' met leren -maar dan hád je ook wat. Die zekerheid is nu echter verleden tijd. Uit een onderzoek van de Orde van de Medisch Specialisten, onder net afgestudeerde specialisten blijkt dat 5 procent van een uitkering leeft, omdat zij geen baan kunnen vinden. En nog eens vijf procent vertrekt naar het buitenland - vijf keer zoveel als vorig jaar. Voor NRC interviewde ik drie artsen over de grote gevolgen die de werkloosheid voor hen heeft.

‘Ik hou van de nacht’

,
Voor Kwintes maak ik portretten van psychiatrisch patiënten en medewerkers. Zo sprak ik Alfred en Ilse. Over het bewogen leven van een laatbloeier, en de voelsprieten voor verborgen talenten.

‘Ik bleek een groot schoonmaaktalent’ – Adelheid Roosen

,
De eerste baan maakt vaak diepe indruk. Adelheid Roosen (55) begon als schoonmaker. Vandaag en morgen overnacht zij voor haar project 'De Oversteek' samen met buurtbewoners in de Stadsschouwburg Amsterdam. "Met tranen in mijn ogen liep ik de directiekamer van de Hogeschool voor de Kunsten binnen. Ik had in het geheim toelating gedaan voor de opleiding, was heimelijk aan de studie begonnen. Maandenlang waren mijn ouders in de veronderstelling dat ik nog steeds Frans studeerde, maar nu was mijn bedrog uitgekomen. Ze waren onverbiddelijk. Dat is dus afgelopen, zeiden ze meteen. Ze zouden geen cent meer betalen.

”Misschien maakte ik deze film uit schuldgevoel’

Closed Sea reconstrueert nauwkeurig wat er gebeurde op de kleine bootjes vol vluchtelingen, die door Italië linea recta werden teruggebracht naar het onveilige Libië. Journalist Stefano Liberti: “Er heerst een soort paranoia dat we zouden worden overspoeld door migranten.” Tachtig zwarte mensen op een klein bootje op open zee, de Middellandse Zee. Ze lachen, heffen verrukt hun handen ten hemel. Vanaf nu begint hun nieuwe leven. De beelden zijn schokkerig en van slechte kwaliteit – onmiskenbaar een cameraatje van een mobiele telefoon – maar het is duidelijk te zien: daar, op een paar honderd meter nadert een groot schip van de Italiaanse kustwacht. Nu zal alles goed komen

Mexico: Hysterisch huilende moeders met vrolijke polkamuziek op de achergrond

,
De 28-jarige Hester van Nierop werd in de Mexicaanse stad Ciudad Juárez vermoord en verkracht. Haar moeder Arsène bekijkt de film Narco Cultura, waarin de afschuwelijke moorden in die stad worden afgewisseld met een popcultuur die geweld verheerlijkt. Edgar Quintero maakt met zijn driejarige zoontje een ritje op de fiets. Zachtjes zingt hij een vrolijk deuntje voor het jochie: ‘We zijn bloeddorstig, we houden van moorden.’ Hij heeft het liedje zelf geschreven, Quintero is de frontman van een populaire narcocorridos-band, een Mexicaanse variant van gangstarap die het leven van de ‘succesvolle’ Mexicaanse drugsbazen bezingt.

‘Assad moet het gevoel krijgen dat de hele wereld meekijkt’

Bij de 22-jarige studente Ala’a Basatneh staat alles in het teken van de Syrische revolutie. Of ze nu op een rondvaartboot door de Amsterdamse grachten vaart, een hersenschudding heeft, of jarig is – ‘het gaat niet om mij, het gaat erom dat daar nu, nu, nú activisten sterven in hun strijd voor vrijheid.’

Zij die gaan sterven, bellen naar Meron

In haar radioprogramma Voices of Eritrea spreekt Meron Estefanos met Eritrese vluchtelingen die gevangen zitten in martelkampen in de Sinaïwoestijn, ze wachten tot hun familie de duizenden dollars aan losgeld bij elkaar heeft gebracht. Soms lukt dat, vaak niet.